آتش‌بس پیشنهادی آمریکا و روسیه برای پایان دادن به بحران سوریه هرچند ممکن است شرایط سیاسی جدیدی برای سوریه همراه داشته باشد، اما ابهامات زیادی در این طرح وجود دارد. سوالی که اکنون مطرح است، این است که چه‌کسی این ماموریت را به وزیران خارجه آمریکا و روسیه داده که درباره کشور مستقلی مانند سوریه تصمیم‌گیری کنند؟
در مذاکرات فشرده جان کری و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه آمریکا و روسیه در ژنو پیشنهاد شده که به مدت یک هفته آتش‌بس در سراسر سوریه برقرار شود. این طرح با استقبال دولت سوریه مواجه شد و از روز گذشته (دوشنبه) به اجرا درآمد. اما مشکلی که در اینجا وجود دارد، این است که چه ضمانت‌هایی برای پایداری این آتش‌بس وجود دارد؟
تجربه گذشته نشان داده که هرگاه گروهک‌های تروریستی موجود در سوریه با شکست مواجه شده‌اند، آمریکا پیشنهاد آتش‌بس ارائه داده است. پیشروی اخیر ارتش سوریه و مقاومت اسلامی در مناطق شمال حلب و ادلب به فرار شمار زیادی از عناصر تروریستی به سمت مرز ترکیه منجر شد. در جریان محاصره شهر حلب از سوی نیروهای مسلح سوریه و حزب‌الله نیز بیش از ۱۵۰۰ نفر از عناصر رده بالای داعش به هلاکت رسیدند. این شکست نگرانی‌ها را در میان بازیگران بحران سوریه به وجود آورد که ممکن است دولت سوریه در آینده با بهره‌گیری از تاکتیک‌های میدانی، زمینه شکست گروهک‌های تروریستی را فراهم کند.
از سوی دیگر در طرح آتش‌بس پیشنهادی آمریکا و روسیه موضوع حضور گروهک‌های تروریستی و نیز نیروهای ترکیه در خاک سوریه مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین راهکارهای سیاسی برای برون‌رفت سوریه از بحران فعلی و سرنوشت شخص بشار اسد نادیده گرفته شده است.
بنابراین به نظر می‌رسد این طرح در چارچوب دادوستدهای سیاسی موجود میان بازیگران بحران سوریه تهیه شده است. دلیل این مساله این است که نقش سازمان ملل به‌عنوان نهاد بین‌المللی حافظ صلح از سوی دو بازیگر قدرتمند بحران سوریه یعنی آمریکا و روسیه کمرنگ شده است.
از این‌رو این طرح از پیش محکوم به شکست است زیرا آمریکا تلاش می‌کند تا با دادن فرصت به گروهک‌های تروریستی زمینه بازسازی این گروهک‌ها را فراهم کند.
در هر حال هر طرحی که در برگیرنده خواست و اراده ملت و دولت سوریه و سایر هم‌پیمانان ملت سوریه نباشد، محکوم به شکست است و آنچه در سرنوشت آینده سوریه موثر است پیروزی دولت سوریه و محور مقاومت بر گروهک‌های تروریستی خواهد بود.
حسن هانی‌زاده
کارشناس مسائل غرب آسیا
