مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول با توجه به فرارسیدن ماه مبارک رمضان، نکاتی را درباره تغذیه در این ماه و نیز روزه‌داری افراد مبتلا به کرونا ارایه داد.
میترا جودکیان در گفت وگو با خبرنگار تفکر جوان افزود: این روزها که شیوع بیماری کرونا با ماه مبارک رمضان مصادف شده، لازم است برخی نکات مهم تغذیه ای برای حفظ و ارتقای سلامت اعضای خانواده و پیشگیری از بیماری رعایت شود.
وی با تاکید بر اینکه براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی هیچ مطالعه‌ای مبنی بر خطر روزه داری و افزایش ابتلا به بیماری کووید-۱۹ دیده نشده است گفت:روزه داری در شرایط بحران کرونا متفاوت از سال های غیرکرونایی نیست و در موارد خاص افراد می‌توانند با مشورت پزشک روزه بگیرند.
وی افزود: در مورد بیمارانی که به ویروس کرونا مبتلا شده و بهبود یافته‌اند توصیه می شود حداقل تا ۶ هفته پس از بهبودی روزه نگیرند.
جودکیان با اشاره به اینکه رعایت اصول صحیح تغذیه نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با عفونت‌ها به ویژه بیماری کووید-۱۹ دارد گفت: با رعایت تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه و با استفاده از گروه‌های غذایی و جایگزین آنها، انرژی، پروتیین و ریز مغذی‌های مورد نیاز بدن برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن تامین می‌شود.
وی گفت: در ساعات روزه داری، گرسنگی میتواند در صورت رعایت نشدن اصول تغذیه صحیح در وعده ی سحر و افطار و یا حذف یکی از وعده‌ها به ویژه سحری، موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و احتمال ابتلا به کووید-۱۹ را افزایش دهد.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول افزود: در طول روزه داری، فعالیت سلول های دفاعی بدن بیشتر شده و روزه داری صحیح و رعایت رژیم غذایی مناسب در وعده های سحر و افطار در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است؛ بنابراین باید با رعایت تغذیه صحیح و تامین منابع غذایی حاوی ویتامین‌های ضروری و همچنین منابع حاوی آهن، روی و سلنیوم که برای عملکرد سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ لازم هستند، نگرانی از نظر تضعیف سیستم ایمنی بدن در ایام روزه‌داری و خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد.
جودکیان به نحوه تغذیه صحیح در وعده سحر و افطار اشاره کرد و گفت: در برخی منابع توصیه شده افراد روزه‌دار همانند زمانی که روزه نیستند، سه وعده غذا بخورند که این وعده ها شامل افطار، شام و سحر است، اما صرف غذا در دفعات کمتر از ۲بار در سالهایی که ماه مبارک رمضان در فصل تابستان است، توصیه نمی‌شود؛ بهتر است غذای مصرفی در وعده سحری خصوصیات و ویژگی وعده ناهار را داشته باشد، تا از ایجاد گرسنگی در طول روز پیشگیری شود.
وی به روزه داران توصیه کرد: با توجه به ساعت صرف افطار و فاصله تا وعده سحری، می‌توان ساعتی پس از افطار، یک وعده غذایی مثل شام سبک صرف کرد که این امر به وضعیت خود شخص و تمایل او به صرف غذا بستگی دارد. برای افطار نیز، مصرف غذاهای سبک و مختصر شامل گروه‌های غذایی شیر و لبنیات (مانند شیر ، ماست و پنیر،) میوه و سبزی، نان و غلات (مانند برنج و نان) برای افزایش قند خون توصیه می‌شود.
وی گفت: مصرف مواد غذایی آبکی مثل سوپ کم چرب، آش کم حبوبات، حلیم بدون روغن و مایعات برای افطار و سحر، موجب حفظ تعادل آب و موادمعدنی فرد روزه دار می‌شود. استفاده از سبزی و میوه در هنگام افطار و همچنین در فاصله بین افطار تا سحر، به دلیل اینکه منبع خوبی از آب و فیبر هستند نیز برای دستگاه گوارش بسیار مفید است و مانع بروز یبوست می‌شود.
این کارشناس تغذیه توصیه کرد در وعده‌ی سحری مقدار مناسبی سبزی (سبزی خوردن) مصرف شود زیرا سبزی‌ها با دارا بودن مواد مغذی مختلف و آب، علاوه بر تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن، از تشنگی فرد در طول روز جلوگیری می‌کنند.
جودکیان مصرف مواد غذایی شیرین در وعده سحری را به روزه داران توصیه نکرد و بیان کرد: مصرف مواد غذایی شیرین با تحریک انسولین موجب ورود قند خون به درون سلول‌ها و در پی آن کاهش قند خون می‌شوند لذا مصرف مواد غذایی شیرین و حاوی قندهای ساده مثل شیرینی و شکلات در وعده‌ی سحری باعث می‌شود شخص زودتر گرسنه شود.
این کارشناس تغدیه در خصوص تغذیه و روزه داری در گروه کودکان و نوجوانان نیز گفت: کودکان و نوجوانانی که به سن تکلیف رسیده و توان جسمی کامل دارند و به عبارت دیگر، وزن و قد متناسب با سن خود را دارند، بر اساس تکلیف دینی باید روزه کامل بگیرند. به این افراد چون در سن رشد هستند، توصیه می‌شود از مصرف زیاد مواد قندی ساده (زولبیا و بامیه و انواع شیرینی) به ویژه در وعده سحری اجتناب کنند زیرا مصرف زیاد این مواد ابتدا سبب افزایش قندخون شده و در ادامه موجب افت قند خون می‌شود و توانایی یادگیری آنها را در طول روز کاهش می‌دهد.
وی با بیان اینکه افرادی که سال نخست روزه داری را آغاز می‌کنند، به توجه بیشتری نیاز دارند، افزود: رعایت تنوع و تعادل در استفاده از تمامی گروه‌های غذایی بسیار مهم و ضروری است و منابع خوب پروتیینی (انواع گوشت، ماهی و حبوبات) باید در برنامه غذایی آنها گنجانده شود.
جودکیان به روزه داران توصیه کرد: مواد غذایی مقوی و پرانرژی مانند خرما و موز را در برنامه غذایی داشته باشند و ۲ وعده شیر و لبنیات مصرف کنند.
مدیر گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی دزفول روزه داران را از مصرف انواع هله هوله و مواد غذایی کم ارزش، که فقط پرکننده حجم معده هستند منع کرد و گفت: منابع غذایی آهن و روی ، ویتامین آ و ویتامین ۱۲بی از جمله انواع گوشت، حبوبات ، تخم‌مرغ ، شیر و لبنیات ، انواع خشکبار و مغزها که در رشد و خونسازی نقش دارند، باید در ایام روزه داری به مقدار کافی مصرف شوند.
وی در خصوص روزه داری مادران باردار نیز گفت:در سه ماه نخست بارداری به ویژه هشت هفته نخست بارداری که سلول‌های مغز جنین در حال شکل‌گیری است، روزه داری به ویژه در ایامی که ساعت آن طولانی است، ممکن است صدمات جبران ناپذیی به جنین وارد کند.
وی افزود: در سه ماه سوم بارداری نیز بخش عمده انرژی جنین از قندخون مادر تامین می شود و روزه داری با تولید ترکیبات حاصل از سوختن چربی‌ها برای تولید انرژی، میتواند به سیستم عصبی جنین آسیب برساند، در سه ماهه دوم بارداری با نظر پزشک و متخصص تغذیه، اگر مادر کم وزن نباشد، جنین او رشد خوبی داشته باشد، فشارخون طبیعی داشته باشد، موادغذایی کافی دریافت کند و بیماری خاصی نداشته باشد میتواند روزه بگیرد.
جودکیان در خصوص روزه‌داری مادران شیرده نیز گفت: باتوجه به اینکه در ۶ماه نخست شیردهی، تنها منبع غذایی نوزاد شیر مادر است و دیده شده که روزه داری سبب اختلال در شیردهی و به دنبال آن اختلال در وزن گیری کودک می‌شود، بهتر است در این ایام از روزه داری خودداری شود، اما پس از این دوران با شروع تغذیه کمکی و به شرط اینکه مادر شیرده از برنامه ی غذایی صحیح پیروی کند، گرفتن روزه منعی ندارد.
وی در خصوص روزه داری سالمندان نیز بیان کرد: قدرت سیستم ایمنی و مقاومت در برابر بیماری‌ها با افزایش سن و سالمندی کاهش می‌یابد بنابراین سالمندان اگر روزه می‌گیرند، باید مراقبت بیشتری کنند چون کاهش میزان آب در بدن سالمندان و کاهش قند خون، ممکن است باعث سرگیجه شود و اینگونه سرگیجه‌ها اگر موجب از حال رفتن و افتادن شود، برای سالمندان خطرآفرین است.
