مربی فرهنگی و قصهگوی منتخب کشوری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خوزستان با اشاره به جایگاه و اهمیت قصهگویی در حفظ و انتقال فرهنگ و سنتهای بومی به کودکان و نوجوانان گفت: برای احیای واژههای بومی میتوان از قصه استفاده کرد.
زینب موسوی درگفتوگو با خبرنگار تفکر جوان با بیان اینکه قصهگویی دایره واژگان قصهگو و مخاطب قصه را گسترش میدهد افزود: این امر سبب تقویت مهارت جمله سازی و واژه پردازی و به دنبال آن مهارت خوب شنیدن در کودک و نوجوان میشود، لذا قصهگویی بستری را فراهم میکند که میتوان واژهای بومی را در قالب قصه اضافه کرد. به عنوان مثال در گویش محلی به روباه توره گفته میشود که این جایگزینی کلمات بومی و محلی به جای کلمات روزمره در قصه گویی سبب تعادل سازی در ذهن کودک میشود.
وی افزود: قصهگویی هنری است که بر محور فن بیان و زبان بدن میچرخد و یک قصهگو اگر بخواهد قصهگوی موفقی باشد باید مخاطب شناسی خوبی هم داشته باشد لذا در نظر گرفتن گروه سنی مخاطب شامل خردسال،کودک، نوجوان و بزرگسال، گاهی در بعضی از قصهها جنسیت مخاطب، اقتضای فکری و ذهنی شنونده قصهها ، امری ضروری و مهم است که باعث میشود قصهگو،قصه مناسبی را انتخاب کند.
موسوی با بیان اینکه قصهگویی یکی از بهترین قالبهایی است که به صورت غیرمستقیم اهداف تربیتی قصهگو را برای بچهها پوشش میدهد گفت: اگر موضوعی را بعد از بیان قصه به چالش بکشیم میتواند مکمل قصهگویی باشد. بیان مسایل ساده بهداشتی، گفت و گو به جای بگو و مگو برای خردسالان ، آموزش اخلاقیات پسندیده به کودکان و مفاهیمی مانند امانتداری، صداقت ،راستی و درستی ،عاقبت انجام کارها برای کودکان و نوجوانان همه شامل موضوعاتی هستند که می توان در قصه جای داد.
وی افزود: گاهی اوقات نیز هدف از قصهگویی ایجاد سرگرمی سالم و مفرح ، بازی و هدف ارزشمند سرگرم کردن مخاطب است و یک قصه ممکن است پیام خاصی نداشته باشد، اما فضایی شاد و صمیمانه را برای کودک ایجاد کند.
این مربی فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به اینکه قصهگویی یک هنر ساده و ارزان برای مادرانی است که میخواهند با فرزندشان ارتباط دوستانه و عمیق برقرار کنند بیان کرد: قصهگویی دریچهای است که میتواند مادر و فرزند را بیشتر با هم مانوس کرده و از طریق ارتباط چشمی و حس خوبی که به کودک منتقل میشود او را به دنیای خیال برده و فضایی را دراختیار کودک میگذارد که تخیل خود را تقویت کند.
وی افزود: اگر قصه درست انتخاب شده باشد شکی نیست که کودک مخاطب در تور جادویی قصه تسخیر میشود لذا بچهها با قصه و عناصری که در قصهگویی ازآن بهره برده میشود ارتباط برقرارمی کنند. به عنوان مثال برای رده سنی خردسال بهتر است از ابزاری مانند عروسک ،کاردستی و غیره استفاده شود.
موسوی ادامه داد: قصهگویی برای سن دبستان که با موضوعات و چالشهای دیگری روبه رو هستند به شکل معرفی کردن شخصیتهای فاخر فرهنگی و ادبی مناسب است و قصههای متون کهن که با زبانی شیرین و آموزنده بیان شدهاند میتوانند اثرگذاری بیشتری داشته باشند.
افزایش قدرت تخیل و تصویر سازی
این قصهگوی منتخب کشوری با بیان اینکه افزایش قدرت تخیل، تصویرسازی و خلاقیت از جمله تاثیرات مثبت قصهگویی برای کودکان است گفت: در قصه گویی و صحنه پردازیهای آن کودکان هرکدام با تجسم خلاق خود، یک تصویر از یک قصه رمتصور میشود؛ ذهن کودک با شنیدن قصه ، تصاویری را مجسم میکند و این پویایی ذهنی منجر به خلاقیت میشود.
وی یکی دیگر از فواید قصهگویی را افزایش مهارت کلامی در کودکان بیان کرد و افزود: قصهگویی از بهترین شیوههایی است که دایره واژگان بچهها را پرورش میدهد و قصهگو از طیف وسیعی از کلمات استفاده کرده و گاهی با مترادف گویی بچهها را با واژههای جدید آشنا میکند.
تقویت مهارت خوب شنیدن
موسوی با اشاره به تقویت مهارت خوب شنیدن در قصهگویی گفت: قصهگویی باعث میشود که کودکان به مرور زمان نسبت به گوش دادن و فهم مطالب صبورتر شوند. قصهگویی حس کنجکاوی و دنبال کردن موضوع در کودک را بر میانگیزد و درنگ و صبوری کردن برای شنیدن قصه به شرطی که قصهگویی به شکل مستمر باشد مهارت شنیداری را در کودک تقویت میکند.
وی اضافه کرد: بیشتر قصهها پایان شادی دارند به ویژه برای بچههای خردسال که که باید با آرامش خاطر از قصه فارغ شوند چرا که مرز خیال و واقعیت در این سن محسوس نیست و پایان تلخ و ترسناک قصه برای کودک خردسال سبب ادامه دادن داستان در ذهن کودک میشود.
این مربی فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان خوزستان با بیان اینکه قصهگویی عنصر پیوند دهنده فرزند و والدین است گفت: امروزه درسایه فناوریهای جدید، دغدغه والدین و مشکلات خانوادهها ، فرصت کمتری پیش میآید تا خانواده با آرامش کنارهم جمع شود لذا در قصهگویی همه گرد هم جمع میشوند و شاید کمتر روش دیگر بتواند پیوند خانوادگی را به این ترتیب تقویت کند.
وی ادامه داد: والدین با نقل قصههای بومی و محلی که از پدربزرگ و مادربزرگها شنیدهاند کودک را به اصالت و ریشه خود گره میزنند. قصههای کهن و بومی ، از هر شهر و با هر قومیتی سبب انتقال شاخصههای بومی مانند غذاهای محلی، آداب و رسوم، پوشش گیاهی منطقه و حیوانات بومی شده و این قصهها موجب علاقمند شدن کودک به موطن و قومیت خود میشود.
موسوی گفت: قصههای خوب کمک میکنند که هدف قصهگو بهتر منتقل شوند لذا نباید بگذاریم قصههای محلی، این عتیقههای فرهنگی که از طریق قصهگویی نسل به نسل منتقل شده غبار فراموشی بگیرند.